آربیتراژ ارز چیست؟ آربیتراژ یعنی اینکه یک نفر همزمان یه دارایی رو در یک بازار ارزون‌تر بخره و در یک بازار دیگه گرون‌تر بفروشه و از این اختلاف قیمت سود ببره. معمولاً این اختلاف قیمت خیلی جزئیه و برای مدت خیلی کوتاهی هم وجود داره ولی اگه سریع باشی، می‌تونی ازش سود بیرون بیاری.
این روش معمولاً وقتی جواب می‌ده که بین دو بازار یه جور ناهماهنگی یا تأخیر قیمتی وجود داشته باشه. جالب اینجاست که آربیتراژ هم از این ناهماهنگی استفاده می‌کنه، هم باعث میشه اون اختلاف قیمت سریع‌تر از بین بره و بازار متعادل‌تر بشه.
فهرست مطالب
- 1 پادکست خلاصه مقاله آربیتراژ چیست؟
- 2 مثال برای انواع آربیتراژ ارز دیجیتال
- 3 آربیتراژ چطور کار می‌کنه؟
- 4 روش‌های کسب درآمد از آربیتراژ ارز دیجیتال
- 5 مزایا و معایب آریبتراژ
- 6 انواع آربیتراژ ارزهای دیجیتال
- 7 بهترین صرافی برای انجام آربیتراژ
- 8 آربیتراژ در فارکس
- 9 ربات آربیتراژ گیری ارز دیجیتال و بهترین ها
- 10 نتیجه گیری
روش‌های کسب درآمد از آربیتراژ
- معامله‌های زیاد و کوچیک (مناسب برای سرمایه کم)
- معامله‌های کمتر ولی با مبلغ زیاد (نیاز به سرمایه بالا)
انواع آربیتراژ در کریپتو
- مکانی (Spatial): خرید از یه کشور و فروش تو یه کشور دیگه با قیمت بالاتر
- آماری (Statistical): استفاده از الگوریتم،معاملات الگوریتمی و تحلیل داده برای تشخیص اختلاف قیمت
- ادغام (Merger): خرید سهام شرکت هدف قبل از نهایی شدن معامله ادغام
ربات های آربیتراژ
- Cross Exchange: خرید و فروش بین صرافی‌های مختلف
- Convergence: استفاده از هم‌گرایی قیمت بین ارزهای مختلف
- Triangular: معامله بین ۳ بازار برای سود گرفتن از اختلاف قیمتی
- Decentralized: انجام آربیتراژ بین DEX و صرافی‌های متمرکز
پادکست خلاصه مقاله آربیتراژ چیست؟
| مزایا | معایب |
| سود تقریباً بدون ریسک | ریسک اجرا و نیاز به سرعت بالا |
| کمک به کارایی بازار | هزینه‌های تراکنش و مالیات |
| افزایش نقدشوندگی | ریسک نقدشوندگی در زمان خروج |
| تنوع در روش درآمدزایی | ریسک مدل‌های محاسباتی |
| — | ریسک قانونی و تغییرات مقررات |
مثال برای انواع آربیتراژ ارز دیجیتال
۱. آربیتراژ مکانی (Spatial Arbitrage)
مثال: دسامبر ۲۰۱۷، قیمت بیت‌کوین توی آمریکا حدود ۱۹۰۰۰ دلار بود ولی توی کره‌جنوبی تا ۲۲۰۰۰ دلار معامله می‌شد.
پس تریدرها از آمریکا می‌خریدن و در کره گرون‌تر می‌فروختن و از این اختلاف قیمت سود می‌گرفتن (به این اختلاف می‌گفتن Kimchi Premium).
۲. آربیتراژ آماری (Statistical Arbitrage)
مثال: شرکت LTCM توی دهه ۹۰ روی اختلاف قیمت اوراق قرضه آمریکا سرمایه‌گذاری کرده بود.
پس با بحران مالی روسیه در ۱۹۹۸ مدل‌ها جواب ندادن، پوزیشن‌ها برعکس شدن، ضرر سنگینی خوردن و فدرال رزرو مجبور شد کمک اضطراری بده.
نتیجه؟ وقتی از اهرم بالا استفاده می‌کنی و بازار بر خلاف انتظار پیش بره، حتی آربیتراژ هم می‌تونه خطرناک بشه.
۳. آربیتراژ ادغام (Merger Arbitrage)
مثال: وقتی مایکروسافت گفت می‌خواد لینکدین رو با قیمت ۱۹۶ دلار بخره، قیمت سهم لینکدین از حدود ۱۳۱ دلار بالا رفت ولی هنوز کامل به ۱۹۶ نرسید.
پس تریدرها سهم رو ارزون‌تر خریدن و بعد از نهایی شدن معامله با بالا رفتن قیمت سود کردن.
آربیتراژ چطور کار می‌کنه؟
آربیتراژ بر اساس این اصل شکل گرفته که بازارها در حالت ایده‌آل باید قیمت‌های یکسانی برای یه دارایی داشته باشن، چون همه اطلاعات در دسترس رو در قیمت لحاظ می‌کنن. اما خب، همیشه اوضاع این‌قدر مرتب نیست! وقتی بین بازارها یه ناهماهنگی یا اختلاف قیمت کوچیکی به وجود میاد، آربیتراژگرها وارد عمل میشن: در یک بازار ارزون می‌خرن و همزمان در بازار دیگه گرون‌تر می‌فروشن و از این اختلاف قیمت سود می‌گیرن.
در واقع، آربیتراژگرها کمک می‌کنن تعادل قیمتی بین بازارها سریع‌تر برقرار بشه و نقدشوندگی بازارها هم بهتر بشه (یعنی راحت‌تر بشه دارایی رو خرید و فروش کرد). از طرفی، وجود فرصت‌های آربیتراژ نشون می‌ده که بازارها همیشه کاملاً کارآمد نیستن ولی خب این جور فرصت‌ها معمولاً خیلی زود از بین می‌رن.
برای انجام این نوع معاملات، یه فرآیند دقیق و سریع لازمه. اول باید این فرصت‌ها شناسایی بشن. تریدرها معمولاً از الگوریتم‌های پیچیده و داده‌های لحظه‌ای استفاده می‌کنن تا اختلاف قیمت بین بازارها رو پیدا کنن. وقتی یه فرصت پیدا شد، معامله باید سریع انجام بشه تا قبل از اینکه بازار خودش رو اصلاح کنه، سودش ثبت بشه.
روش‌های کسب درآمد از آربیتراژ ارز دیجیتال
برای اینکه از آربیتراژ که بهترین استراتژی معاملاتی ارز دیجیتال برای افراد مبتدی هست در بازار ارزهای دیجیتال درآمد کسب کنی، دو راه اصلی وجود داره:
یا باید کلی معامله کوچیک پشت سر هم انجام بدی، یا این که تعداد معاملاتت کم باشه ولی هر بار مبلغ زیادی وارد معامله کنی.
چون اختلاف قیمت‌ها معمولاً خیلی کم و جزئیه، اگه بخوای با معاملات بزرگ سود خوبی بگیری، طبیعتاً باید سرمایه زیادی هم داشته باشی. پس اگه تازه‌کاری یا سرمایت محدوده، بهترین کار اینه که بری سراغ گزینه اول: یعنی با سرمایه کم، تعداد زیادی معامله انجام بدی و از هر کدوم یه سود کوچیک بگیری.
همین سودهای کوچیک اگه مرتب تکرار بشن، آخرش یه مبلغ قابل‌توجه جمع میشه.
به زبان ساده، اگه پول زیاد داری، می‌تونی با چند معامله درشت سود خوب بگیری. ولی اگه سرمایت محدوده، باید بازی تعداد رو ببری! همچنین توصیه میکنم مقاله بهترین ارز دیجیتال برای آربیتراژ گیری رو هم برای افزایش دانشتون مطالعه کنین.
مزایا و معایب آریبتراژ
مزایای آربیتراژ
- سود تقریباً بدون ریسک: آربیتراژ یه راه برای کسب سود از اختلاف قیمت‌هاست، اونم بدون اینکه ریسک زیادی متوجه تریدر بشه.
- کمک به کارایی بازار:آربیتراژگرها باعث میشن قیمت‌ها بین بازارهای مختلف هماهنگ‌تر بشه و قیمت‌ها به ارزش واقعی نزدیک‌تر باشن.
- افزایش نقدشوندگی:وقتی آربیتراژگرها فعال باشن، خرید و فروش راحت‌تر میشه، اختلاف قیمت خرید و فروش (bid-ask) کمتر میشه و همه راحت‌تر معامله می‌کنن.
- تنوع در روش درآمدزایی:چون آربیتراژ به جهت بازار کاری نداره (چه بازار بریزه، چه رشد کنه)، می‌تونه یه راه خوب برای درآمدزایی در کنار بقیه استراتژی‌ها باشه، مخصوصاً توی بازارهای نوسانی.
معایب آربیتراژ
- ریسک اجرا: سود آربیتراژ به سرعت و دقت اجرای معامله بستگی داره. اگه تأخیر، خطا یا مشکل فنی پیش بیاد، ممکنه اون سود از بین بره.
- هزینه‌های تراکنش: چون سود آربیتراژ معمولاً خیلی کمه، کارمزدها و مالیات‌ها میتونن کل سود رو نابود کنن.
- ریسک نقدشوندگی: اگه موقع بستن پوزیشن، بازار نقد نباشه یا لغزش قیمت اتفاق بیفته (slippage)، ممکنه تریدر نتونه موقع مناسب از معامله خارج بشه و ضرر کنه.
- ریسک مدل: در استراتژی‌هایی مثل آربیتراژ آماری که بر پایه مدل‌های ریاضی هستن، اگه مدل درست کار نکنه یا شرایط بازار غیرعادی بشه، تریدر ممکنه ضرر سنگینی کنه.
- ریسک قانونی و مقرراتی: تغییر قوانین، مخصوصاً در معاملات بین‌المللی، می‌تونه روی استراتژی‌های آربیتراژ تأثیر منفی بذاره.
انواع آربیتراژ ارزهای دیجیتال
آربیتراژ فقط یک مدل نیست، کلی سبک و روش گوناگون داره که هرکدوم ویژگی‌های خودشونو دارن. در زیر چند مورد از معروف‌ترین ها رو آوردیم:
آربیتراژ مکانی (Spatial Arbitrage):
این مدل مربوط میشه به اختلاف قیمت‌ها در مکان‌های مختلف. مثلاً یه کالا رو در یه کشور ارزون می‌خری و در یه کشور دیگه که قیمتش بالاتره می‌فروشی و از اون تفاوت سود می‌کشی.
آربیتراژ آماری (Statistical Arbitrage):
اینجا دیگه کار با ریاضیات و الگوریتم‌های پیچیده‌ست. با استفاده از مدل‌های آماری و تحلیل‌های داده‌ای (Big Data)، ریزترین اختلاف قیمت‌ها بین دارایی‌های مختلف پیدا میشه. معمولاً این کار رو شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ یا تریدرهای الگوریتمی انجام میدن.
سایت investopedia هم در ادامه در رابطه با یکی از انواع آریبتراژ ، آریبتراژ ادغام (Merger Arbitrage) مطلبی نوشته که به همراه ترجمه میخونیم:
This comes into play after a company announces its intention to acquire another. Before the acquisition is finalized, the target company's stock might trade below the acquisition price, because of uncertainty about whether the deal will get completed. A merger arbitrageur might buy shares of the target below the acquisition price, expecting the price to return to that level once the deal is completed.
ترجمه:
این نوع آربیتراژ زمانی وارد بازی میشه که یه شرکت اعلام کنه می‌خواد یه شرکت دیگه رو بخره. قبل از اینکه خرید نهایی بشه، معمولاً قیمت سهام اون شرکت هدف (یعنی شرکتی که قراره خریده بشه) یه مقدار پایین‌تر از قیمت پیشنهادی معامله میشه، چون هنوز معلوم نیست معامله قطعیه یا نه.
در این شرایط، یه آربیتراژگر میاد و اون سهم رو ارزون‌تر می‌خره، به امید اینکه وقتی معامله رسمی شد، قیمت سهم بره بالا و به قیمت پیشنهادی برسه و از این راه سود کنه.
بهترین صرافی برای انجام آربیتراژ
اگه می‌خوای از آربیتراژ در بازار ارز دیجیتال سود بگیری، باید صرافی‌ای رو انتخاب کنی که حجم معاملاتش بالا باشه. چرا؟ چون در صرافی‌هایی که خرید و فروش کمه، خیلی سخت می‌تونی اختلاف قیمت پیدا کنی یا اصلاً معامله‌ت رو به‌موقع ببندی.
از طرف دیگه، صرافی‌هایی که قیمت ارزهاشون پایین‌تره، میتونن موقعیت خوبی برای خرید باشن. ولی یه نکته خیلی مهم رو یادت نره: فقط به‌خاطر اینکه قیمت یه ارز در یه صرافی کمتره، نباید چشم‌بسته بهش اعتماد کنی.
خیلی از صرافی‌های ناشناس و نامعتبر، با قیمت پایین وسوست می‌کنن ولی در آخر ممکنه پولت از دست بره و ضرر کنی.پس قبل از انتخاب صرافی، حتماً در موردش تحقیق کن.انتخاب بهترین صرافی های ارز دیجیتال خارجی مثل صرافی ایکس تی، صرافی ال بانک، صرافی مکسی و صرافی کی سی ایکس میتونن گزینه های مناسبی باشن.
آربیتراژ در فارکس
در فارکس با کلی از بهترین بروکرهای فارکس گوناگون سروکار داریم و بازارش هم خیلی گسترده هست، گاهی بین قیمت‌ها در پلتفرم‌های مختلف اختلاف‌هایی دیده میشه که میشه ازش سود گرفت.
ولی چون معامله‌گر در فارکس زیاده و بازارش خیلی فعاله، این فرصت‌های آربیتراژی خیلی زود از بین می‌رن. یعنی اگه بخوای دستی این کارو انجام بدی، احتمالش کمه که به موقع برسی. برای همین تنها راه منطقی استفاده از ربات‌ها و ترید الگوریتمیه که بتونن در لحظه این اختلاف قیمت‌ها رو شناسایی کنن و سریع وارد معامله بشن.همچنین توصیه میکنم مقاله آربیتراژ تتر چیست رو هم مطالعه کنین.
ربات آربیتراژ گیری ارز دیجیتال و بهترین ها
ربات‌های آربیتراژ کارشون اینه که قیمت‌ها رو بررسی کنن و وقتی اختلافی بینشون پیدا شد، بهت اطلاع بدن که کِی بخری و کِی بفروشی تا سود ببری.
بعضی از این ربات‌ها اختلاف قیمت بین چند تا صرافی رو بررسی می‌کنن (که بهشون ربات بین‌اکسچنجی میگن)، بعضی‌ها هم اختلاف قیمت یه دارایی خاص رو فقط داخل یه صرافی بررسی می‌کنن (بهشون ربات بین‌دارایی‌ها میگن).
هرکدوم از این ربات های ترید ارز دیجیتال یه سری مزایا دارن، مثلاً سرعت بالا یا تحلیل دقیق، ولی در عین حال بی‌نقص هم نیستن. باید بدونی که این روزا پیدا کردن فرصت آربیتراژ نسبت به چند سال پیش سخت‌تر شده، چون بازار خیلی سریع‌تر شده و تریدرهای دیگه هم باهوش‌تر شدن.
در نتیجه، اگه می‌خوای از این ربات‌ها استفاده کنی، خوبه ولی باید حواست باشه که ۱۰۰٪ بهشون اعتماد نکنی. همیشه یه لایه بررسی و کنترل دستی هم داشته باش، چون آخرش این سرمایه توئه که در خطره.
بعضی از بهترین ربات های آریبتراژگیری:
1. Cross Exchange Arbitrage Bot: این ربات معامله گر ارز دیجیتال آربیتراژ در یه صرافی ارز دیجیتال رو ارزون می‌خره و در یه صرافی دیگه گرون‌تر می‌فروشه. یعنی با خرید و فروش بین صرافی‌های مختلف سعی می‌کنه از اختلاف قیمت سود بگیره.
2. Convergence Arbitrage Bot: این یکی از اختلاف قیمت بین ارزهای دیجیتال مختلف استفاده می‌کنه. وقتی اختلاف قیمت وجود داره، ربات یه ارز رو می‌فروشه و یه ارز دیگه رو می‌خره. بعد وقتی قیمت‌ها به هم نزدیک میشن، برعکس عمل می‌کنه. این ربات‌ها از تحلیل داده و پیش‌بینی برای حرکت‌های بعدی قیمت استفاده می‌کنن.
3. Triangular Arbitrage Bot: ربات‌های آربیتراژ مثلثی یه کم پیچیده‌ترن. اینا بین سه تا صرافی مختلف همزمان معامله می‌کنن. باید دائم حواسشون به قیمت تو چند تا بازار باشه تا بتونن از اختلاف قیمتی که بین این سه تا وجود داره، سود دربیارن.
4. Decentralized Arbitrage Bot: این نوع آربیتراژ در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) انجام میشه. چون قیمت ارزها توی صرافی غیرمتمرکز ممکنه با صرافی متمرکز فرق داشته باشه، ربات‌ها از این اختلاف قیمت استفاده می‌کنن. از قراردادهای هوشمند برای اجرای خودکار معاملات استفاده می‌کنن و بین DEX و صرافی‌های متمرکز، معامله‌ی سودده انجام میدن.همچنین توصیه میکنم مقاله ربات معاملات الگوریتمی رو هم برای افزایش دانش خودتون مطالعه کنین.
نتیجه گیری
آربیتراژ یعنی استفاده از اختلاف قیمت بین دارایی‌های مشابه برای کسب سود بدون ریسک. انواع مختلفی داره (مثل مکانی، آماری، ادغام) ولی همه‌شون بر پایه‌ی یه اصل ساده هستن.
البته باید حواست باشه که سود احتمالی با هزینه‌هایی مثل کارمزد، مالیات و ریسک اجرا ممکنه کمتر بشه. با این حال، آربیتراژ همچنان یکی از راه‌های مهم برای متعادل کردن قیمت‌ها و بالا بردن کارایی بازارهای مالیه.
سوالات متداول
قوانین جدید میتونن شرایط بازار، هزینه‌های معامله یا حتی دسترسی به بازار رو تغییر بدن. بعضی وقتا این تغییرات باعث ایجاد فرصت‌های جدید میشن (مثلاً وقتی محدودیت یا ناکارآمدی جدیدی ایجاد میشه)، ولی گاهی هم سودآوری آربیتراژ رو پایین میارن، چون هزینه‌ها رو زیاد یا دسترسی رو سخت می‌کنن.
بله، با اینکه آربیتراژ معمولاً به‌عنوان “بدون ریسک” شناخته میشه، ولی واقعیت اینه که ریسک‌هایی مثل تاخیر در اجرا، مشکل با طرف معامله، یا نبود نقدینگی می‌تونه باعث ضرر بشه.
آربیتراژ باعث میشه اختلاف قیمت‌ها از بین بره، نقدینگی بیشتر بشه، و قیمت‌ها سریع‌تر به ارزش واقعی‌شون برسن. این کار باعث میشه بازارها متعادل‌تر و شفاف‌تر بشن و همه شرکت‌کننده‌ها بتونن معاملات دقیق‌تری انجام بدن.
دست‌کم گرفتن هزینه‌های تراکنش
نادیده گرفتن ریسک اجرا و نقدینگی
استفاده از اطلاعات قدیمی
استفاده بیش از حد از اهرم مالی (لوریج)
برای موفقیت در آربیتراژ، باید هم ابزار خوب داشته باشی، هم اطلاعات به روز و درک درستی از بازار، و از همه مهم‌تر مدیریت ریسک بلد باشی.
