چرا صرافی های غیر متمرکز (DEX)؟
زمانی که صحبت از مبادله رمزارزها می‌شود، ذهن‌ها به سمت صرافی‌های متمرکزی مانند بایننس، کوکوین، MEXC، ال بانک و… معطوف می‌شود. استقبال از این صرافی‌ها به دلیل سهولت در استفاده و خدمات سفارشی آن ها است. اما همواره مبادلات متمرکز، خطرات ذاتی خود را دارند و صرافی‌های متمرکز می‌توانند به راحتی در مبادلات دخالت کنند. همچنین هک‌های انجام‌شده در صرافی‌های برجسته را می‌توان جزو مخاطرات و معایب صرافی‌های متمرکز دانست که تأثیرات منفی فراوانی در بازار رمزارزها داشته است؛ مانند آنچه در سال‌های 2014 و 2018 مشاهده شد. با وجود این معایب است که بسیاری از معامله‌گران ارزش راه‌حل‌های غیرحضوری ارائه‌شده توسط صرافی های غیر متمرکز را به خوبی درک می‌کنند.
آشنایی با صرافی غیرمتمرکز
سرقت اموال، هک حساب کاربری در صرافی ارز دیجیتال و بسیاری دیگر از موارد مشابه که بارها در اخبار مربوط به بازار ارزهای دیجیتال شنیده و یا خوانده ایم، به سبب نا اطمینانی و مدیریت متمرکز نهادهای مالی بر روی دارایی ها، اتفاق می افتند. صرافی غیرمتمرکز با ارائه شفافیت و امکان دسترسی بیشتر کاربران به دارایی های خود در هر ساعتی از شبانه روز، به برگ برنده تازه ای برای سرمایه گذاران و معامله گران حوزه ارز دیجیتال تبدیل شده است.
همگی ما با صرافی هایی نظیر binance ، کوکوین و یا کوینکس آشنا هستیم و می دانیم که این صرافی های متمرکز حجم بالایی از معاملات رمز ارزی را به خود اختصاص داده اند. اما در سال های اخیر، پیشرفت خارق العاده صرافی های DEX یا غیرمتمرکز، کم کم این صرافی های متمرکز را به حاشیه برده و خود در متن اصلی معاملات رمز ارزی کاربران قرار گرفته اند.
استفاده از قراردادهای هوشمند بلاکچینی، به عنوان مهم ترین جز رابط و هماهنگ کننده معاملات رمز ارزی، ویژگی مهم صرافی غیرمتمرکز است که آن را از انواع متمرکز صرافی ها جدا کرده است. علاوه بر این، در هنگام انجام معاملات، دیگر نیازی به انجام اقداماتی نظیر، درون سپاری دارایی افراد نزد صرافی ها و نیز احراز هویت های چند مرحله ای کاربران نیست و تنها کافی است با داشتن یک کیف پول مطمئن ارز دیجیتال و متصل کردن آن به صرافی غیرمتمرکز، معاملات امنی را در بستر شبکه بلاکچین تجربه کرد.
در ادامه این مقاله ضمن مقایسه صرافی های DEX با انواع متمرکز، به معرفی بهترین صرافی های غیرمتمرکز نیز پرداخته و در نهایت امنیت این صرافی ها را بررسی خواهیم نمود.
تفاوت صرافی غیرمتمرکز و متمرکز
نخستین صرافی ها از انواع متمرکز بودند و کاربران برای انجام معاملات رمز ارزی باید دارایی های خود را نزد صرافی نگهداری می کردند و به عبارتی دیگر یک نهاد متمرکز، کنترل و نظارت بر دارایی افراد را بر عهده می گرفت. از طرفی با وجود مقیاس پذیری بالای صرافی های متمرکز اما این صرافی ها از درجه امنیت پایینی برای انجام تراکنش ها و معاملات رمز ارزی برخوردار هستند زیرا که امکان هک و نفوذ به این صرافی ها به سبب نوع کد نویسی آن ها، همیشه وجود دارد (چنانچه در گذشته نیز شاهد وقوع مواردی بودیم).
ظهور صرافی غیرمتمرکز نقطه عطفی در مدیریت دارایی های دیجیتال به شمار می رود. به گونه ای که افراد با استفاده از این پلتفرم های غیرمتمرکز توانایی مدیریت بدون واسطه دارایی ها و نیز انجام خرید و فروش های مستقیم را دارند. با این وجود اما همچنان در بسیاری از این پلتفرم ها، سرعت پردازش معاملات در مقایسه با انواع متمرکز بسیار پایین بوده و همین امر باعث کمتر شدن سهم این صرافی ها از میزان حجم کل معاملات رمز ارزی شده است.
1. وضعیت حق مالکیت
مهمترین تفاوت صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز را می توان همین مورد به حساب آورد. زیرا در صرافی های متمرکز مالکیت ارزهای دیجیتال در اختیار صرافی است، در حالی که در صرافی های غیرمتمرکز دارایی کاربران توسط صرافی ذخیره نمی شود.
عدم حضور یک نقطه مرکزی برای دسترسی به داده ها و دارایی ها هر چند کار را برای هکرها بسیار سخت می کند اما از طرفی منجر به کندی انجام تراکنش ها می شود. زیرا در صرافی متمرکز به دلیل این که مالکیت دارایی کاربران در اختیار صرافی است و صرافی ها به کلیدهای لازم دسترسی دارند، زمان انجام تراکنش ها بسیار کاهش می یابد.
2. نقدینگی
یکی از مهمترین معضلات در ارتباط با صرافی غیرمتمرکز، نقدینگی پایین است. مهمترین مشکل نقدینگی پایین، محدود کردن امکان خرید و فروش است. آمار نشان می‌دهد که به دلیل علاقه و اعتماد مردم به صرافی های متمرکز، نقدینگی در صرافی متمرکز ارز دیجیتال در حال حاضر بیشتر از صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال است. اما توجه به یک نکته حائز اهمیت است که گذشت زمان همواره در سرنوشت صرافی بیت کوین و حتی خود ارزهای دیجیتال بسیار موثر بوده است.
3. امنیت
یکی دیگر از تفاوت های اساسی صرافی متمرکز با صرافی غیر متمرکز مربوط به مساله امنیت است. با توجه به این که دارایی کاربران در صرافی غیر متمرکز ذخیره نمی شود، امکان حملات هکرها به شدت کاهش می یابد و حتی می توان گفت غیر ممکن می شود. در حالی که تا کنون صرافی های متمرکز بسیار زیادی مورد حملات هکری قرار گرفته اند.
4. کارمزد
میزان کارمزد در مبادلات ارزهای دیجیتال از مهمترین مواردی است که سرمایه گذاران به آن توجه ویژه ای دارند. در صرافی های متمرکز درصد معینی از هر تراکنش به عنوان کارمزد برداشته می شود، در حالی که در صرافی های DEX ارزش تراکنشی که صورت می گیرد، هیچ تاثیری در میزان کارمزد دریافتی صرافی ندارد و یک درصد بسیار ناچیز در هر تراکنش کسر می شود که مقرون به صرفه است.
5. قانون گذاری
صرافی های DEX بر خلاف صرافی متمرکز تحت نظارت قانون گذاران نیستند. اگر چه در حال حاضر برخی از دولت ها در صدد پیاده سازی قوانینی در صرافی های غیرمتمرکز هستند که شبیه به صرافی متمرکز باشد.
انواع صرافی غیرمتمرکز و بهترین نوع آن
صرافی های غیرمتمرکز اکثرا در بستر شبکه بلاکچین اتریوم شکل گرفته اند و به بیانی دیگر، پیاده سازی قراردادهای هوشمند در شبکه های بلاکچین اتریوم، به عنوان میزبان اصلی برنامه های غیرمتمرکز یا DEX، موجب ایجاد و توسعه این صرافی ها شده است. شاید به همین سبب است که یک صرافی غیرمتمرکز قابلیت پشتیبانی از تعداد محدودی از ارزهای دیجیتال را دارد و در اکثر موارد تنها قادر به مبادله توکن های اتریوم یا ERC-20 است.
در این میان اما از ویژگی های بهترین صرافی غیرمتمرکز می توان به نقد شوندگی بالا، داشتن سیستم کد نویسی شفاف و رابط کاربری ساده اشاره نمود. ویژگی هایی که در صرافی هایی نظیر BINANCE و IDEX به چشم می خورند و آن ها را تبدیل به یکی از بهترین انواع صرافی غیرمتمرکز کرده اند.
مزایا و معایب صرافی غیرمتمرکز
داشتن رابط کاربری ساده به شکلی که بتوان با اتصال کیف پول ارز دیجیتال به یک صرافی، اقدام به خرید و فروش ارزهای دیجیتال نمود، از جمله یکی از مهم ترین ویژگی های یک صرافی غیرمتمرکز به شمار می رود. علاوه بر این، ویژگی هایی نظیر: امنیت بالا، کارمزد معاملاتی منطقی، عدم نیاز به تایید هویت کاربران و بالا بودن زمان انطباق سفارشات در فضای این صرافی ها، از جمله مزایای دیگر صرافی های DEX به حساب می آیند.
اما با وجود همه این ویژگی ها و مزایا، شاهد این هستیم که همچنان حجم بالای معاملات رمز ارزی در صرافی های متمرکز صورت می گیرد. از جمله دلایل مهم این رویداد که جز معایب صرافی غیرمتمرکز نیز به حساب می آید، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
– وجود محدودیت در ابزارهای معاملاتی صرافی های DEX
– مقیاس پذیری پایین این صرافی ها
– نبود خدمات پشتیبانی مناسب از مشتریان
معرفی مهم ترین انواع صرافی غیرمتمرکز
با این که زمان زیادی از توسعه زیرساخت این نوع از صرافی ها نمی گذرد، اما در همین دوره کوتاه نیز، تعداد زیادی از DEX های معاملاتی در دسترس کاربران ارز دیجیتال قرار گرفته اند که در این قسمت به طور خلاصه چند نمونه از آن ها را معرفی می کنیم :
صرافی BINANCE DEX
از جمله معدود صرافی های غیرمتمرکزی که استفاده از آن همچنان برای ایرانیان و کاربران کشورهایی که در لیست سیاه این صرافی قرار دارند، ممنوع بوده، صرافی BINANCE است. با این وجود امنیت بالا و رابط کاربری بسیار ساده آن در کنار کارمزدهای پایین معاملاتی، از جمله ویژگی های مهم این صرافی غیرمتمرکز به حساب می آید.
صرافی UNI SWAP
یکی از محبوب ترین صرافی هایی که می توان از طریق قابلیت استخر نقدینگی آن نیز درآمد زایی داشت، صرافی غیرمتمرکز UNISWAP است که از سال 2018 و بر پایه شبکه بلاکچین اتریوم پایه گذاری شده است. کارمزد پایین انجام معاملات در مقایسه با دیگر صرافی ها، یکی از مهم ترین ویژگی های این صرافی است.
صرافی هایی نظیر: IDEX، KYBERSWAP، WAVES و BISQ از جمله صرافی های مهم غیرمتمرکز دیگری هستند که می توان از آن ها جهت انجام معاملات امن رمز ارزی استفاده نمود.
آیا صرافی غیرمتمرکز از امنیت کافی برخوردار است؟
نوع کد نویسی صرافی و همچنین متن باز بودن آن، از جمله دلایلی است که می توان در پاسخ به امن بودن انواع غیرمتمرکز صرافی ها ذکر کرد. بنابراین امنیت صرافی DEX بیشتر در گرو شفافیت و عدم دسترسی افراد غیر مجاز به دارایی های کاربران این نوع از صرافی ها است.