شبکه بلاک چین سولانا که در اواخر سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد، توسط جمعی از مهندسان سابق شرکت‌هایی مانند کوالکام، اینتل و دراپ‌باکس توسعه یافته است. شبکه سولانا با هدف رفع مشکل مقیاس‌پذیری در بلاک‌چین‌های اولیه مانند بیت کوین و اتریوم ایجاد شد و ارز دیجیتال اختصاصی خود با نماد SOL را به بازار عرضه کرد.
یکی از فناوری‌های کلیدی ارز سولانا، اثبات تاریخچه (Proof of History – POH) است که نقش مهمی در افزایش سرعت و امنیت تراکنش‌ها دارد. این الگوریتم با استفاده از توابع تأخیر قابل تأیید (VDF) توسط اعتبارسنج‌ها اجرا می‌شود و امکان انجام سریع و هماهنگ تراکنش‌ها در شبکه غیرمتمرکز سولانا را فراهم می‌سازد.
| موضوع | توضیحات |
| زمان راه‌اندازی شبکه | اواخر سال ۲۰۱۷ |
| توکن بومی شبکه | SOL |
| الگوریتم‌های اجماع | اثبات تاریخچه (PoH) + اثبات سهام (PoS) + Tower BFT |
| هدف اصلی شبکه | افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه و زمان تراکنش |
| میانگین کارمزد تراکنش‌ها | حدود ۰.۰۰۰۲۶ دلار |
| سرعت پردازش شبکه | بیش از ۲۴۰۰ تراکنش در ثانیه (TPS) |
| روش دریافت SOL | خرید از صرافی‌ها یا استیکینگ |
| بنیان‌گذار اصلی | آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko) |
| قابلیت استیکینگ | بله، با واگذاری به اعتبارسنج یا استیک مستقیم |
| قابل استخراج بودن | خیر، مبتنی بر PoS است و استخراج نمی‌شود |
| کیف پول‌های مناسب | فانتوم، سولفلر، اکسودوس، کوین‌بیس والت، اتمیک والت |
| پروژه‌های مطرح شبکه | O3Swap، SolStarter، Arweave، Oxygen |
| ماشین مجازی سولانا | Sealevel (اجرای موازی تراکنش‌ها) |
| پروتکل انتشار بلاک | Turbine (انتشار بلاک با تقسیم به قطعات کوچک) |
اهداف ارز سولانا
- افزایش مقیاس‌پذیری شبکه:
سولانا که یکی از بهترین ارزهای دیجیتال در سال 2025 هست با بهره‌گیری از الگوریتم اجماع نوآورانه اثبات تاریخچه (Proof of History)، توانسته است سطح مقیاس‌پذیری خود را به‌طور چشمگیری ارتقا دهد. این پیشرفت، زمینه‌ساز استفاده گسترده‌تر از شبکه و بهبود عملکرد آن در مقیاس کلان شده است.
- کاهش چشمگیر زمان پردازش:
استفاده از ساختار ترکیبی سولانا در اجماع و پردازش داده‌ها، منجر به کاهش محسوس در زمان اجرای قراردادهای هوشمند و اعتبارسنجی تراکنش‌ها شده است. این موضوع، موجب افزایش جذابیت این شبکه در میان توسعه‌دهندگان و کاربران شده است.
- کارمزدهای بسیار پایین:
علی‌رغم توان پردازشی بالا و مقیاس‌پذیری گسترده، سولانا توانسته است کارمزدی ناچیز برای انجام تراکنش‌ها تعیین کند که آن را به گزینه‌ای اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه برای کاربران تبدیل کرده است.
نحوه خرید ارز دیجیتال سولانا
کاربران ارز دیجیتالی که قصد خرید sol را دارند، می توانند در گام اول با انتخاب یک کیف پول سولانا الکترونیکی مناسب و با مراجعه به یک صرافی معتبر رمز ارزی، با ایجاد یک حساب کاربری شخصی اقدام به خرید این ارز دیجیتال نمایند. از جمله گزینه های مناسب برای کیف پول ارز دیجیتال جهت ذخیره سازی توکن sol، می توان به کیف پول نرم افزاری تراست والت و همچنین کیف پول های سخت افزاری ترزور و لجر نانو ایکس اشاره نمود.
شما می توانید با مراجعه به صرافی MEXC، که تعداد زیادی از ارزهای دیجیتال، از جمله ارز دیجیتال سولانا را نیز پشتیبانی می کند، اقدام به ایجاد حساب کاربری نموده و پس از آن به خرید ارز دیجیتال sol مبادرت نمایید.
قیمت ارز دیجیتال سولانا و آینده آن
قیمت ارز دیجیتال سولانا در این لحظه و در زمان نگارش این مقاله، حدود 196 دلار است که رشد قابل توجه قیمتی را نیز در ماه های اخیر تجربه کرده است. همچنین از 488 میلیون واحدی که قرار است در کل عرضه شود، در حدود 300 میلیون توکن آن با استفاده از الگوریتم اثبات سهام برنامه ریزی شده، به بازار تزریق شده است.
بنیان گذاران ارز دیجیتال سولانا
مهم‌ترین فرد پشت پروژه های سولانا آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko) است. مسیر حرفه‌ای او از شرکت کوالکام (Qualcomm) آغاز شد، جایی که به‌سرعت ارتقا یافت و در سال ۲۰۱۵ به سمت مدیر ارشد مهندسی رسید. پس از آن، یاکوونکو مسیر شغلی خود را تغییر داد و به‌عنوان مهندس نرم‌افزار در شرکت دراپ‌باکس (Dropbox) مشغول به کار شد.
در سال ۲۰۱۷، یاکوونکو کار بر روی پروژه‌ای را آغاز کرد که بعدها به نام سولانا (Solana) شناخته شد. او با یکی از همکاران سابق خود در کوالکام همکاری کرد و با هم پروژه‌ای به نام Solana Labs را بنیان‌گذاری کردند. در ادامه، چند تن دیگر از همکاران سابق کوالکام نیز به آن‌ها پیوستند. در نهایت، پروتکل سولانا و توکن SOL در سال ۲۰۲۰ به‌صورت عمومی عرضه شدند.
توکن sol
SOL توکن بومی شبکه بلاک چین سولانا است. این توکن برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها (gas fees) هنگام ارسال تراکنش یا تعامل با قراردادهای هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از آن برای تأمین امنیت شبکه از طریق استیکینگ (Staking) بهره گرفته می‌شود.
کاربران می‌توانند توکن‌های SOL خود را مستقیماً استیک کنند یا آن‌ها را به یک اعتبارسنج فعال واگذار کرده و در ازای آن، سهمی از پاداش‌ها دریافت نمایند.
ویژگی های پروتکل سولانا
سولانا (Solana) یک بلاکچین با کارایی بسیار بالا است که برای دستیابی به سرعت و مقیاس‌پذیری چشمگیر، از چندین فناوری نوآورانه در معماری خود استفاده میکند. در ادامه، مهم‌ترین ویژگی‌های فنی سولانا به‌صورت مختصر و به زبان ساده توضیح داده شده‌اند:
1. Proof of History (اثبات تاریخچه):
یک ساعت رمزنگاری‌شده پیش از اجماع میباشد که ارز سولانا برای همگام‌سازی شبکه به کار می‌گیرد. در این روش، از یک تابع تأخیری قابل‌راستی‌آزمایی (مانند زنجیره‌ای از هش‌های پی‌در‌پی) استفاده می‌شود که گذر زمان را به شکل یک رشته داده‌ی قابل تأیید ثبت میکند. نتیجه این است که تمام گره‌ها می‌توانند بدون نیاز به ارتباط مداوم، روی ترتیب زمانی تراکنش‌ها توافق داشته باشند و با اطمینان از یک خط زمانی مشترک، فرآیند اجماع را سریع‌تر انجام دهند.
2. تحمل خطای بیزانسی (Byzantine Fault Tolerance – BFT):
مفهومی در سیستم‌های توزیع‌شده که تضمین میکند شبکه حتی در صورت وجود گره‌های مخرب یا معیوب نیز می‌تواند به درستی به کار خود ادامه دهد. به طور معمول، در یک سیستم با تحمل خطای بیزانسی، تا حدود یک‌سوم گره‌ها می‌توانند رفتار نادرست یا خرابکارانه داشته باشند بدون آن‌که اجماع شبکه مختل شود.
سایت coinfabrik درباره الگوریتم Tower BFT سولانا که نسخه‌ای تخصصی‌شده از الگوریتم کلاسیک PBFT است مطلبی نوشته که به همراه ترجمه میخوانیم:
By using PoH as a global clock, Tower BFT significantly reduces the amount of communication required between validators during consensus. Instead of extensive voting rounds, validators reference PoH timestamps to cast votes, dramatically speeding up the decision-making process. Validators can vote on the network state with minimal overhead, while maintaining security by ensuring consensus even in the presence of faulty or malicious nodes.
ترجمه:
این الگوریتم با استفاده از اثبات تاریخچه (PoH) به‌عنوان یک ساعت جهانی، حجم ارتباطات مورد نیاز میان اعتبارسنج‌ها در فرآیند اجماع را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
به جای انجام دورهای متعدد رأی‌گیری، اعتبارسنج‌ها از برچسب‌های زمانی PoH برای ثبت رأی‌های خود استفاده می‌کنند که این موضوع باعث افزایش چشمگیر سرعت تصمیم‌گیری در شبکه می‌شود. اعتبارسنج‌ها می‌توانند با سربار محاسباتی اندک، وضعیت شبکه را رأی‌دهی کنند و در عین حال، با وجود گره‌های خراب یا مخرب، امنیت و اجماع شبکه حفظ می‌گردد.
3. Turbine (پروتکل انتشار بلاک):
توربین پروتکل مخصوص سولانا برای انتشار داده‌های بلاک به شکلی کارآمد در شبکه است. در این روش، اعتبارسنج رهبر به جای ارسال کل بلاک به هر گره (که بسیار پرهزینه است)، بلاک را به قطعات کوچک‌تر تقسیم میکند و آن‌ها را به گروه‌های مختلفی از گره‌ها می‌فرستد.
هر گره پس از دریافت بخش خود، آن را به گره‌های همسایه‌اش منتقل میکند. این طراحی باعث می‌شود داده‌های هر بلاک به سرعت و با استفاده از پهنای‌باند کمتر به همه گره‌ها برسد و حتی در شبکه‌هایی با تعداد نود بالا نیز پخش بلاک‌ها سریع و قابل اطمینان انجام شود.
4. Sealevel (ماشین مجازی با اجرای موازی):
sealevel موتور اجرای موازی تراکنش‌ها در ارز دیجیتال سولانا است. در حالی که اکثر بلاک‌چین‌ها مانند یک کامپیوتر تک‌رشته‌ای عمل می‌کنند و فقط یک تراکنش را در هر لحظه پردازش می‌کنند، سولانا می‌تواند چندین تراکنش را به صورت همزمان اجرا کند، به شرطی که تداخل داده‌ای نداشته باشند.
5. Pipelining (خط لوله پردازش تراکنش):
پایپلاینینگ یک روش بهینه‌سازی فرایند اعتبارسنجی تراکنش‌ها است که از معماری مشابه خطوط لوله در پردازنده‌ها الهام گرفته شده است. سولانا مراحل مختلف پردازش یک بلاک تراکنش (مانند دریافت داده، تایید امضاها، انجام محاسبات و نوشتن نتایج در دفترکل) را به واحدهای مجزا تقسیم کرده است که می‌توانند به طور همزمان بر روی سخت‌افزارهای مختلف پردازش شوند.
تفاوت ارز سولانا با اتریوم
رشد سریع اکوسیستم سولانا و توانمندی‌های متنوع آن، به‌طور طبیعی باعث شده که شبکه سولانا با اتریوم به‌عنوان بلاکچین پیشرو در حوزه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) مقایسه شود:
قراردادهای هوشمند:
هر دو شبکه بلاک چین سولانا و اتریوم از قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند برخوردارند، که برای اجرای اپلیکیشن‌های نوآورانه‌ای مانند مالی غیرمتمرکز (DeFi) و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) ضروری هستند.
مکانیسم اجماع:
هر دو شبکه از الگوریتم اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کنند، که در آن اعتبارسنج‌ها با قفل‌کردن مقداری از رمزارز خود، اجازه مشارکت در تایید تراکنش‌ها و دریافت پاداش را به دست می‌آورند. سولانا این سیستم را با بهره‌گیری همزمان از اثبات تاریخچه (PoH) ارتقاء داده است.
سرعت:
بخش بزرگی از توجهات به سولانا در سال ۲۰۲۱، به دلیل برتری قابل توجه آن نسبت به اتریوم در سرعت پردازش تراکنش‌ها و هزینه‌ها بود. سولانا در تاریخ ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۴، بیش از ۲۴۰۰ تراکنش در ثانیه (TPS) را پردازش می‌کرد، در حالی که میانگین هزینه هر تراکنش تنها ۰.۰۰۰۲۶ دلار بود. این در حالی است که اتریوم توانایی پردازش کمتر از ۱۵ تراکنش در ثانیه را دارد و میانگین هزینه هر تراکنش در آن حدود ۰.۳۰ دلار است.
استخراج ارز دیجیتال سولانا
بلاک چین سولانا چون بر پایه اجماع اثبات کار ایجاد نشده است، قابل استخراج نیست و فقط با استیکینگ یا خرید از صرافی ها میتوان ارز سولانا را به دست آورد.
استیکینگ ارز سولانا
رایانه‌هایی که امنیت شبکه سولانا را تأمین می‌کنند، اعتبارسنج (Validator) نامیده می‌شوند. افراد برای تبدیل شدن به یک اعتبارسنج، باید توکن‌های SOL خود را استیک کنند. در ازای این مشارکت، آن‌ها شانس دریافت توکن‌های جدید SOL و سهمی از کارمزد تراکنش‌ها را به‌دست می‌آورند. البته، راه‌اندازی یک گره اعتبارسنج نیاز به دانش فنی نسبتاً بالایی دارد.
علاوه بر این، توکن SOL به‌عنوان یک «توکن حاکمیتی» نیز عمل میکند؛ به این معنا که دارندگان این توکن می‌توانند در رأی‌گیری‌ها درباره ارتقاءهای آتی شبکه و پیشنهادهای حاکمیتی ارائه‌شده توسط کامیونیتی سولانا مشارکت داشته باشند.
چطونه میتوان سولانا را استیک کرد؟
- انتقال دادن توکن SOl به کیف پول پشتیبانی کننده
- ساخت یک حساب استیک و اتصال به کیف پول
- انتخاب کردن یک تایید کننده به عنوان نماینده
کیف پول های مناسب ارز دیجیتال سولانا
1. کیف پول فانتوم (Phantom Wallet)
فانتوم یکی از محبوب‌ترین کیف پول‌های سولانا است که بیش از ۱۵ میلیون کاربر فعال دارد و اخیراً در دور تأمین مالی سری C، مبلغ ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرده است.
ویژگی‌ها:
- رابط کاربری ساده
- امکان استیک کردن SOL
- پشتیبانی از شبکه‌های اتریوم، سولانا و پالیگان
- امکان اتصال به کیف پول‌های سخت‌افزاری مانند لجر برای افزایش امنیت.
2. کیف پول سولفلر (Solflare Wallet)
سولفلر(solflare) یکی دیگر از بهترین کیف پول های سولانا است که به کاربران امکان خرید، فروش، انتقال و دریافت دارایی‌ها روی بلاکچین سولانا را می‌دهد.
ویژگی‌ها:
- دسترسی از طریق مرورگر و موبایل
- پشتیبانی از استیکینگ
- یکپارچگی با کیف پول سخت افزاری مانند لجر
3. کیف پول اکسودوس (Exodus Wallet)
کیف پول اکسودوس یک کیف پول چند زنجیره‌ای است که از بیش از ۱۰۰۰ ارز دیجیتال، از جمله سولانا، پشتیبانی میکند و به خاطر ویژگی‌های کاربرپسند و پشتیبانی مشتری پاسخگو شناخته می‌شود.
ویژگی‌ها:
- ارائه خدمات مشتری از طریق چت و ایمیل
- به‌روزرسانی‌های مکرر
- امکان استیک کردن سولانا
- یکپارچگی با کیف پول سخت‌افزاری
4. کیف پول کوین‌بیس (Coinbase Wallet)
کیف پول کوین بیس(coinbase) یک کیف پول با مدیریت شخصی است که توسط کوین‌بیس طراحی شده و به کاربران امکان دسترسی امن به دارایی‌های رمزنگاری‌شده در شبکه‌های مختلف از جمله سولانا را می‌دهد.
ویژگی‌ها:
5. کیف پول اتمیک (Atomic Wallet)
کیف پول اتمیک یک کیف پول چند-زنجیره‌ای است که به بیش از ۱۰ میلیون کاربر در سراسر جهان خدمات ارائه می‌دهد و از بیش از ۳۰۰ کوین و توکن، از جمله سولانا، پشتیبانی میکند.
ویژگی‌ها:
- رابط کاربری ساده
- استیکینگ سولانا
- دسترسی در تمامی دستگاه‌ها (ویندوز، مک، اندروید و iOS)
- امنیت بالا
برنامه نویسی در شبکه سولانا
پروژه های سولانا:
- O3Swap: به عنوان یک تجمیع‌گر بین‌زنجیره‌ای عمل میکند و از منابع نقدینگی مختلفی از جمله اتریوم، بایننس اسمارت چین و Huobi Eco پشتیبانی میکند.
- SolStarter: به‌عنوان یک صرافی غیرمتمرکز طراحی شده که قرار است روی شبکه سولانا راه‌اندازی شود.
- Arweave: یک راهکار ذخیره‌سازی غیرمتمرکز است که قابلیت نگهداری دائمی فایل‌های بزرگ و حجیم را فراهم میکند.
- Oxygen: به کاربران امکان می‌دهد تا از دارایی‌های بلااستفاده خود در حوزه دیفای بهره بگیرند و از طریق آن‌ها ارزش ایجاد کنند.
نتیجه گیری
سولانا یک بلاک چین است که هدف، کاربردها و توانمندی‌های آن با اتریوم رقابت میکند و حتی ممکن است از آن پیشی بگیرد. این شبکه یکی از بلاک چین‌های محبوب به‌شمار می‌رود و توکن بومی آن با نماد SOL سهم قابل توجهی از بازار رمزارزها را در اختیار دارد.
سوالات متداول
ارز دیجیتال سولانا یک پول دیجیتال غیرمتمرکز و همتا به همتا (peer-to-peer) است که با هدف متحول کردن چهره نظام مالی سنتی طراحی شده است. این رمزارز، بستری سریع‌تر و کاربرمحورتر برای انجام امور مالی فراهم میکند که از نظر هزینه نیز به‌مراتب اقتصادی‌تر از سیستم‌های مالی رایج در مؤسسات مالی سنتی است.
سولانا یکی از ارزشمندترین رمزارزهای بازار است و به همین دلیل، گزینه‌ای محبوب در میان سرمایه‌گذاران به‌شمار می‌رود. شما میتوانید توکن SOL را از طریق صرافی‌های معتبر مانند Binance، FTX، Coinbase، Kraken و Gemini خریداری کنید. اگر ترجیح می‌دهید از پلتفرم‌های واسط استفاده کنید، eToro گزینه مناسبی به‌عنوان کارگزاری رمزارز است.
سولانا یک پروتکل بلاکچین است که با هدف گسترش کاربردهای دیفای (DeFi) به سطح عمومی راه‌اندازی شده است. این شبکه همچنین از توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) نیز پشتیبانی میکند که روزبه‌روز بر محبوبیت آن‌ها افزوده می‌شود.
گرچه سولانا خدماتی مشابه با بلاک‌چین‌های نسل اول مانند اتریوم ارائه می‌دهد، اما تفاوت‌های بنیادینی با این شبکه دارد. سولانا از معماری ترکیبی بهره می‌برد که در آن، الگوریتم اثبات سهام (PoS) و اثبات تاریخچه (PoH) به‌صورت همزمان استفاده می‌شوند. این ترکیب باعث می‌شود سولانا سرعت بسیار بالاتری (حدود ۵۰٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه) داشته باشد، در عین حال کم‌هزینه‌تر و دوست‌دار محیط زیست‌تر از بلاکچین اتریومی مبتنی بر اثبات کار (PoW) باشد.
استیکینگ در سولانا مشابه دیگر بلاک‌چین‌های مبتنی بر اثبات سهام انجام می‌شود. پس از قفل‌کردن و سپرده‌گذاری رمزارز SOL، شما به تأمین امنیت شبکه کمک می‌کنید و در ازای آن، توکن‌های SOL جدید به‌عنوان پاداش دریافت خواهید کرد (پس از کسر کارمزد پایه از سوی اعتبارسنج). اگر از دانش فنی برخوردار باشید، میتوانید گره اعتبارسنج (Validator Node) اختصاصی خود را اجرا کنید. اما برای کاربران عادی، امکان استیک‌کردن SOL از طریق پلتفرم‌هایی مانند Binance و FTX نیز وجود دارد.
سولانا از محبوبیت قابل توجهی میان معامله‌گران و سرمایه‌گذاران برخوردار است و جامعه‌ای فعال دارد. با این حال، پیش‌بینی دقیق آینده این پروژه همچنان دشوار است.
سلام سولانا واقعاً ترکونده سرعتش توی پردازش تراکنش‌ها خیلی بالاست و کارمزدش هم در حد هیچی نیست، واسه همینم کلی پروژه دارن میان سمتش. مثلاً همون Sealevel که اجازه می‌ده تراکنش‌ها موازی اجرا بشن، باعث شده با یه شبکه تند و تیز طرف باشیم. حالا اینکه اثبات تاریخچه PoH رو هم گذاشتن وسط بازی، دیگه قضیه رو خیلی جذاب‌تر کرده چون باعث شده نودها راحت تر با هم هماهنگ بشن و کل شبکه سریع‌تر به اجماع برسه. از اون طرف، کیف پول هایی مثل فانتوم و سولفلر کارو واسه استیک کردن SOL هم آسون کردن.
نکته باحال دیگه اینه که سولانا قابل استخراج نیست و فقط با خرید یا استیک میشه به دستش آورد. این یعنی دیگه مثل بیت کوین نیاز به دستگاه و مصرف برق عجیب و غریب نداری.
فقط یه چیزی ذهنمو درگیر کرده، به نظرت با این همه پیشرفت و سرعت، سولانا واقعاً می‌تونه توی چند سال آینده از اتریوم جلو بزنه و اون اول لیست dAppها وایسته؟ یا هنوز جا داره تا به اون سطح برسه؟
سلام سوال خیلی خوبیه و جوابش یه کم چند‌لایه‌ست. اگه بخوای دقیق نگاه کنیم، سولانا از نظر فنی الان هم توی بعضی جنبه‌ها از اتریوم جلو زده:
سرعت تراکنش‌ها: سولانا توی عمل نشون داده که می‌تونه بالای ۲۴۰۰ تراکنش در ثانیه پردازش کنه (حتی در تست‌ها بیشتر از این هم ثبت شده)، در حالی که اتریوم با نسخه اصلی خودش (تا قبل از شاردینگ کامل) بین ۱۵ تا ۳۰ تراکنش در ثانیه انجام می‌ده.
کارمزد تراکنش: تو سولانا چیزی حدود ۰.۰۰۰۲ دلار خرج می‌کنی، ولی توی اتریوم حتی با rollupها ممکنه چند سنت خرجت بشه؛ چه برسه به حالت عادی که ممکنه به چند دلار هم برسه.
تجربه کاربری و توسعه‌دهنده: سولانا محیط ساده‌تری برای توسعه نداره. برعکس، توسعه روی اتریوم به خاطر EVM، ابزارها و اسناد آموزشی گسترده‌تر، برای devها راحت‌تره. همین باعث شده که اکوسیستم اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dAppها) توی اتریوم خیلی بزرگ‌تر و جاافتاده‌تر باشه.
پایداری شبکه: سولانا چند بار با قطعی‌های کامل شبکه مواجه شده (مثلاً در ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳)، در حالی که اتریوم خیلی پایدارتر بوده. این مسئله به‌شدت روی اعتماد پروژه‌ها تاثیر داره.
جامعه و پذیرش بازار: اتریوم هنوز جامعه خیلی قوی‌تری داره، چه بین کاربران معمولی، چه بین سازمان‌ها و نهنگ‌ها. سولانا خیلی رشد کرده ولی هنوز باید روی شبکه اجتماعی و توسعه‌دهنده‌محور خودش بیشتر کار کنه.
جمع‌بندی: از نظر فنی سولانا پتانسیل اینکه از اتریوم جلو بزنه رو داره، مخصوصاً اگه مشکل قطعی‌ها رو کامل حل کنه و ابزارهای توسعه رو هم راحت‌تر کنه. ولی از نظر شبکه اجتماعی، مقیاس اکوسیستم و اعتبار برند، فعلاً اتریوم یه سر و گردن بالاتره. اگه سولانا بتونه مسیر فعلی رو بدون افت و قطعی ادامه بده و توسعه‌دهنده‌ها رو بیشتر جذب کنه، بله، توی یکی دو سال آینده ممکنه از اتریوم پیشی بگیره. اما فعلاً رقابت‌شون بیشتر حالت مکمل و رقابتی سالم داره تا یکی بخواد کامل حذف شه.